19/10/2015
Melsa Ararat konuk uzman olarak katıldığı W20 Zirvesi'ndeki yönetim kurullarında kadınlar için esnek kota önerisi kabul edildi.
Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Dr. Melsa Ararat, W20 Zirvesi’nde “Kamuda ve Özel Sektörde Kadınların Liderliği” konusunda üye devlet temsilcilerine hitap etti. Melsa Ararat'ın önerisi W20 Zirvesi'nde kabul görerek, G20 Toplantısı'nda sunulacak. W20, küresel ekonomik büyümede toplumsal cinsiyet kapsayıcılığını sağlayarak, G20 ülkelerinde kadınların ekonomik güçlenmesini hedefleyen bir oluşumdur.
Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Melsa Ararat'ın W20 İstanbul Üçüncü Oturum'daki konuşması: Kamuda ve Özel Sektörde Kadın Liderler
17 Ekim 2015
Sayın başkan ve değerli katılımcılar,
Kadın liderlere ilişkin ilk W20 toplantısında konuşma davetinize teşekkür ederim. Ben bir akademisyen, feminist ve sosyal aktivistim. Çalışmalarım kurumsal yönetim, özellikle de şirket performansının belirlenmesinde yönetim kurullarının rolü üzerine odaklanıyor. Aynı zamanda, üyeleri arasındaki 45 ülkeden dünyanın en büyük kurumsal yatırımcılarını kapsayan Uluslararası Kurumsal Yönetim Ağı'nın yönetim kurulunda yer alıyorum. Türkiye ve Birleşik Krallık vatandaşı ve Hollanda'da yerleşik bir birey olarak, toplumsal cinsiyet çeşitliliği ve yönetim konularında çeşitli uluslararası araştırma ve savunuculuk faaliyetlerine katılıyorum.
Edindiğim bilgilere dayanarak vardığım nokta, dünya çapında araştırmacıların ve yatırımcıların yönetim kurullarında cinsiyet çeşitliliğinin performansı arttırdığı, dolayısıyla şirketlerin ekonomik, sosyal ve son kertede finansal performanslarına olumlu etkide bulunduğu konularında hemfikir olduğudur. Geçen on yıldaki araştırmalardan ve deneyimlerden elde edilen bir ortak nokta da, kurumların yönetim kurullarında kadınların ciddi temsiliyet zorluğu yaşamasının kadın aday eksikliğinden değil, kemikleşmiş kurullar ve kötü yönetimden kaynaklandığıdır. Bu sorunu çözmek için bazı ülkeler "uy veya açıkla" mekanizmaları, gönüllülük esasına dayalı hedefler ve güçlendirici inisiyatiflerden yararlanırken, Avrupa ülkeleri mevzuat ile getirilmiş kotalar yönünde tercih kullanıyor. Ne yazık ki, kanunen bağlayıcı kotalar dışında hiçbir yöntem ya sonuç vermedi ya da verdiği sonuçlar sürdürülebilir olmadı.
Yasal zorunluluğun tartışmalı bir konu olduğuna katılıyorum fakat yönetim kurullarında erkeklerin sürekli olarak fazla temsiliyet elde etmesinin de açıklanabilir yanı yok. W20'nin tebliğ taslağı, G20 ülkelerine kadınların cam tavanları kırması için hedefler veya kotalar belirleme çağrısı yapıyor. Hedefler koymak işe yarar fakat kanunlarla desteklenmedikleri ve yaptırımlar uygulanmadığı sürece yavaş sonuç verirler. Üye ülkelerin yönetim kurullarında kadın oranlarının ve kadınların işgücüne katılım oranlarının, yüzde sıfır olduğu Suudi Arabistan istisnası dışında, %3 ila %29 arasında değişiyor olması da unutulmamalı. Bu farklar, kurullarda cinsiyet çeşitliliğinin arttırılması için yapılacak çalışmaların büyüklüğünün ve kapsamının üye ülkeden üye ülkeye değişeceğini gösterir. Buradan hareketle tebliğ taslağının aşağıdaki gibi genişletilmesini öneriyorum:
"W20, G20 üye ülkelerini ekonomik ve sosyal açıdan ağırlık taşıyan şirketlerin yönetim kurullarında ulusal çapta belirlenmiş cinsiyet çeşitliliği hedeflerini, bu hedeflere ulaşmanın hukuki yollarına belirlemeye davet eder. Belirlenecek hedef, temsiliyet eksiği yaşayan cinsiyet için en az %25 olmalı ve ülkenin halihazırdaki oranından en az %25 daha yüksek olmalıdır. Hedefler, teşvikler ve yaptırım mekanizmaları, 2025 yılına ya da eşitlik sağlanana kadar hedefe ulaşılmasını kolaylaştıracak hukuki araçların ve çalışma programlarının anlaşılmasını sağlayacak şekilde kamuya açıklanmalıdır. W20 ayrıca üye ülkelerin hedeflerini, hukuki araçlarının ve çalışma programlarını belirleyip bunları W20 2016'da paylaşmaya hazırlanmasını da tavsiye eder."
Dinlediğiniz için teşekkür ederim.
Tebliğ Taslağı:
Giriş:
"Kadınların yönetim kurullarında yer almamasının toplumlar üzerinde sonuçları vardır. Çalışmalar, kurullarında daha fazla kadın olan kurumların farklı davrandığını gösterir. Bu kurumlar daha tüketici odaklı, daha şeffaf, daha fazla çevre bilincine sahip, kadın çalışanlara yönelik insan kaynakları politikaları daha olumlu kurumlardır. Kurullarda kadın olması halinde kadın çalışanların motivasyonu da yükselmektedir. Kadın direktörleri olan kurumlarda toplu işten çıkarmalara da daha az rastlanmaktadır. Kadınların güçlendirilmesi ekonomileri canlandırır, üretkenliği ve büyümeyi teşvik eder. Yaşanan finansal krizin ardından çeşitli yorumcular ve hükümet mensupları, bazı büyük kurumlarda yaşanan trajik çöküşlerin, finansal performans odaklı risk alma kültürünü dengelemek üzere kurullarda daha fazla kadın bulunsaydı daha hafif yaşanacağını öne sürmüştür. Bu görüşü destekleyen bazı çalışmalarda, kadınların risk alma konusunda daha fazla paydaş odaklı olduğunu ve erkeklere göre riskten kaçınmayı daha çok tercih ettiğini ortaya koydu.
Siyasi temsilde kadın kotaları, kadınların durumunu yasalar ve politikalar yoluyla iyileştirmeyi teşvik etse de, ekonomik veya finansal kaynakları paylaştırma, insan sermayesini geliştirme, siyasi lobicilik yoluyla yasa ve yönetmelikleri etkileme gücü bulunan kurumların yönetim kurullarında kadın kotaları olmadan etki gösteremez. Dünya borsalarında işlem gören en büyük kurumlar, global ticarette büyük rol oynamanın yanı sıra faaliyet gösterdikleri ulusal ekonomilere de ciddi katkıda bulunurlar. Bu şirketlerin kararları sadece faaliyetleri ve çalışanları üzerinde değil, ekonominin bütünü üzerinde büyük etkiye sahiptir.
Ayrıca, kadınların kariyerlerinde eğitim, danışmanlık ve destek ile kadınların çalışma koşullarının iyileştirilmesi, yönetim kurullarında çeşitliliğe ulaşılmasının önemli yolları arasındadır.1"
W20'nin teklifi:
"Karar verici rollerde bulunan kadınlara yönelik kota veya gönüllülük esasına dayalı hedefler kararlaştırılmalıdır. W20'nin hedefi, toplumsal cinsiyet kapsayıcılığında bir sonraki adıma geçilmesi için kurumların yönetim kurullarında ve CEO'lar arasında kadın oranının 2020 itibariyle %25'e çıkarılmasıdır."
1 Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu (2011), Türkiye'de Yönetim Kurumlarında Cinsiyet Dengesi ve Kadınların Güçlendirilmesi.